حسین پاکدل که قرار است نمایش «عشق و عالیجناب» او در دو روز آخر جشنواره تئاتر فجر در سالن اصلی تئاتر شهر به صحنه برود از وضعیت اجرای عمومی این نمایش به‌رغم قرارهای قبلی اظهار بی‌اطلاعی کرد.
جشنواه بین‌المللی تئاتر فجر / منشور تئاتر ایران
این نمایش‌نامه‌نویس و کارگردان تئاتر که قرار بود اجرای عمومی نمایش‌اش بلافاصله بعد از جشنواره تئاتر فجر انجام شود به ایسنا گفت: تا این لحظه که با شما صحبت می‌کنم هیچ شرایط مشخصی مطرح نشده است.
وی با اشاره به شرایط دشوار تمرین و آماده‌سازی نمایش و انتقاد از شرایط کار فرهنگی ادامه داد: کاری که برای تولیدش وقت و انرژی بسیاری صرف شده شرایط مبهمی دارد و این در حالی است که تعداد زیادی هنرمند به مدت سه ماه درگیر تمرین و تلاش بوده‌اند و هزینه‌های زیادی را متحمل شده‌اند.
پاکدل که به دعوت بنیاد رودکی نمایش‌اش را تولید کرده است، اضافه کرد: چه کسی باید پاسخگوی این گروه باشد؟! ما که سر خود نیامدیم این کار را آماده کنیم، از ما دعوت شده، آن‌هم به کرات، حالا مدیر عوض شده، مدیر بعدی می‌گوید مدیر قبلی سابقه‌ای از این سفارش و تولید با من مطرح نکرده‌است و خیلی‌های دیگر هم هستند که مثل شما چنین ادعایی دارند. حال آنکه اسناد و مدارکش موجود و کار ما در میانه تمرین بود و نزدیک جشنواره و عملاً اثر دیگری در جدول برنامه‌های تالار نبود و نیست. در این وضعیت تکلیف هنرمندان درگیر در این پروژه چیست؟
این هنرمند تئاتر با اعتقاد بر اینکه هنگام تغییر مدیریت‌ها باید درایت داشت متذکر شد: این مسائل به سادگی قابل حل است اما نمی‌دانم به چه دلیل، مسائل را در عرصه مدیریت فرهنگی بی‌جهت پیچیده می‌کنیم. در شرایطی که باید هنرمندان را در دهه فجر دلگرم کنیم، نه آنکه بی‌جهت برنجانیم.
پاکدل با اشاره به وضعیت مبهم چند نمایش که قرار بود بلافاصله بعد از جشنواره تئاتر فجر، اجرای عمومی داشته باشند گفت: چگونه است که ناگهان تصمیم می‌گیرند آثاری که متعلق به شاخص‌ترین چهره‌های تئاترند، بی‌سر و صدا فقط در جشنواره اجرا شوند و بودجه‌ای هم نگیرند و در این میان تکلیف اجرای عمومی‌شان هم نامعلوم باشد. اگر به هردلیل خواهان حذفشان هستند چرا پیش از شروع کار یا دعوت چنین نمی‌کنند و آنها را این‌گونه در مشکلات و تعهدات کمرشکن می‌اندازند؟
وی تاکید کرد: در خصوص این کار پس از دعوت مدیر عامل وقت بنیاد رودکی تمام روال قانونی طی شد. متن را تصویب کرده‌اند. اجرا را در بازبینی دیده و تایید کرده‌اند. اما ناگهان مثل دوستان همکار دیگر می‌فهمیم تکلیف اجرای عمومی نمایش بعد از جشنواره مشخص نیست.
وی در عین حال تاکید کرد: با این اوصاف به فضل خدا ذره‌ای نگرانی نداریم. اجرای ما انجام می‌شود. به هر حال وقتی یک محصول هنری در حد کمال خلق شد، راه خود را پیدا می‌کند. هنرمندان طبعاً دوست دارند حاصل زحمت‌شان دیده شود و ما حتما نمایش‌مان را اجرا می‌کنیم. امیدواریم مدیران تصمیم‌گیر با درایت و خردمندی به‌گونه‌ای عمل کنند که تمام گروه‌ها بتوانند با آسودگی خیال در جشنواره و بعد برای عموم اجرای آبرومندی داشته باشند.
پاکدل با اشاره به تلاش مدیران برای حل مشکل این نمایش‌ها گفت: در حسن نیت آنها نمی‌توان تردید کرد. همگی تلاش می‌کنند. این تلاش‌ها قابل ستایش است، ما هم همراهی می‌کنیم تا به نتیجه معقولی برسیم. از اتفاق، نمایش ما جزء معدود کارهایی است که به جنایت‌های آمریکایی‌ها، کودتای 28 مرداد و تاثیر آدم‌های خودفروشی مثل زاهدی بر زندگی خصوصی مردم و پدیده عشق می‌پردازد. در دهه فجری که به مناسبت پیروزی انقلاب است، اگر به چنین موضوعاتی نپردازیم به چه بپردازیم؟!
وی سپس با اشاره به بازبینی دوباره نمایش‌اش ادامه داد: با این که کار ما انتخاب شد و هیچ مشکلی هم نبود، دوستان خواهش کردند یک بار دیگر ببینیم، گفتیم 10 بار دیگر ببینند. ما که حرفی نداریم. کارمان را در اندازه خود بلدیم و می‌خواهیم در این مملکت با سربلندی کار فرهنگی کنیم و زندگی آبرومند و هنرمندانه‌ای داشته باشیم. ما تابع مقررات و ضوابط هستیم و ذره‌ای از آن عدول نمی‌کنیم. کار ما از جنس اندیشه است. مگر برای «حضرت والا» که 60 شب اجرا شد اتفاقی افتاد؟ مگر یک تئاتر را چند نفر می‌بینند؟! متاسفانه همیشه در عرصه هنر، حاشیه‌سازی‌های مسموم منشأ سوء تفاهم بین هنرمندان جدی، موفق و مطرح و مدیران بوده، به تجربه مدیران با درایت این حاشیه‌های مزاحم را جدی نمی‌گیرند.
پاکدل در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به بزرگداشت جشن‌های پیروزی انقلاب اسلامی در دهه فجر گفت: چرا جشن‌های دهه فجر را به کام هنرمند تئاتر تلخ می‌کنیم که مدام نگران باشد و دلشوره اجرا داشته باشند؟ نباید ناامنی شغلی و فکری ایجاد کرد، عقل و درایت می‌گوید پیش از وقوع حادثه، پیامدهای هر تصمیمی را بسنجیم. نمی‌شود با زمختی و قهر و غلبه‌ی فضای امنیتی با هنر برخورد کرد. ساحت هنر نیازمند مدیریت مدبرانه، هنرمندانه و ظریف و فراگیر است.
نویسنده و کارگردان «سمفونی درد»[نشست خبری سمفونی درد] [در باره سمفونی درد] با تاکید بر ضرورت رعایت قواعد بازی در امور هنری متذکر شد: نمی‌توان قواعد بازی را در میانه راه بر هم زد. از قبل باید قواعد بازی را تعیین و اعلام کرد و سپس از هر دو سو بدان وفادار بود. در غیر این صورت اصل بازی به هم می‌ریزد و رویداد مد نظر به نتیجه غایی دست نمی‌یابد. نتیجه این می‌شود که اعتبارات، وقت و انرژی مدیران فرهنگی ما صرف حل کردن مسایلی می‌شود که واقعا مشکل نیست. بیشتر شبه مشکلاتی است که تصمیماتِ عجولانه و غلط به شکل انبوه خلق کرده است.
حسین پاکدل اضافه کرد: مدیران هنری باید هوشمندانه بسترساز خلق هنر باشند. باید زبان هنر و هنرمند را درک کرد و آداب هنرمندی را پاس داشت.
نویسنده و کارگردان نمایش «عشق و عالیجناب» خاطرنشان کرد: انصاف، مروت، عدل، اعتقاد و ایمان می‌گوید قدر هنرمندان زحمتکش را بدانیم. وقتی بازیگری با وجود تمام مشکلات سه ماه وقت می‌گذارد، من به عنوان کارگردان می‌توانم بگویم ببخشید نمی‌توانم به تعهدم مبنی بر پرداخت دستمزد شما عمل کنم چون دعوت کننده در میانه را عوض شده یا زیر قولش زده، دستتان درد نکند و خداحافظ؟!
وی در عین حال با تأکید بر حسن نیت دبیر جشنواره تئاتر فجر ادامه داد: در صداقت و حسن نظر ایشان تردیدی نداریم. همه تلاشش را می‌کند تا جشنواره با سلامت کامل به راه خود ادامه دهد. ما هم وظیفه داریم بر صحنه خوش بدرخشیم و آبروی جشنواره را پاس بداریم. این یک رابطه‌ی دوطرفه است. ما به قول و قرار عمل کرده‌ایم ببینیم آنها چه می‌کنند.
رییس اسبق تئاتر شهر یادآور شد: سازوکار تئاتر ما از بیخ و بن دولتی است و هنرمند جدی تئاتر باید با این قواعد وارد صحنه و بازی شود. سال گذشته نمایش «حضرت والا» را با قرارداد گیشه اجرا کردیم، هر چند دوستان شورای حمایت کمک اندکی کردند، با این‌حال نتوانستیم پاسخگوی حقوق حقه‌ی اعضای گروه باشیم؛ چرا که بخش خصوصی چنین توانی ندارد مگر اینکه نمایش‌ها طولانی مدت بر صحنه باشد و یا کارهای سرگرم کننده اجرا کنیم. نه اینکه بلند نباشیم، بلدیم ولی قرار نیست هرکاری بلدیم انجام دهیم، هر کس باید کار متناسب با خود را انجام بدهد. اگر قرار باشد بزرگان تئاتر را به سمت گیشه هدایت کنیم، پس تکلیف اندیشه چه می‌شود؟!
او با اشاره به تاکید مدیران هنری بر تولید متون ایرانی و بومی متذکر شد: مدام از تولید متون ایرانی برای تئاتر دم می‌زنیم اما وقتی کسانی تلاش می‌کنند، چندین سال عمرشان را صرف خلق نمایشنامه ایرانی می‌کنند، مورد بی‌مهری قرار می‌گیرند. این در حالی است که کسی که متن خارجی کار می‌کند یا از متون خارجی اقتباس یا رونویسی می‌کند مشکلاتش به مراتب کمتر است.
این کارگردان تئاتر درباره تاثیر وضعیت مبهم اجرای نمایش‌ها بر امنیت روانی گروه‌های اجرایی و عوامل نمایش، توضیح داد: یک‌بار همین اواخر به دوست محترم و با سابقه که الان مسئولیت مرکز هنرهای نمایشی را دارند گفتم شما به حسب وظیفه و مسئولیت مجبورید در بزنگاه‌ها هنرمندان را اقناع کنید، وگر نه امنیت فکری جامعه هنری از شما سلب می‌شود و دیگر شما مرجع مراجعه هنرمندان نخواهید بود. لذا برای حل مشکلات خود ناچار می‌شوند شما را دور بزنند. نتیجه آنکه آرام آرام افسار کار از دست شما به در می‌رود. مدیریت صحیح یعنی هرآنچه به حوزه کاری شما مربوط است در آن ورود کنید و مسائل تئاتر را در هرجا مسئله‌ی خود بدانید. انصافاً عملکرد ایشان در این برهه حساس نشان از تلاش در همین راستا دارد. چون می‌بینیم همراه دیگر دوستان مدام در صدد رفع مشکل آثار شرکت کننده در بخش حرفه‌ای جشنواره هستند. همه منتظر نتیجه رایزنی‌ها و حاصل تصمیماتشان هستیم. این مرحله آزمونی برای مدیران است.
این مدیر اسبق تئاتری متذکر شد: دلم نمی‌خواهد بیان کنم ولی گاه آدم مجبور به گفتن می‌شود. در زمان مسئولیت بارها نگران هنرمندانی بودیم که بیکار مانده یا خانه‌نشین شده بودند اما حالا این احساس انگار جود ندارد. گرهی را که با دست می‌توان باز کرد چرا با دندان کورش می‌کنیم؟
وی در ادامه درباره شایعاتی مبنی بر تعطیلی تئاترشهر به بهانه بازسازی افزود: به نظر حقیر تعطیلی تئاتر شهر به بهانه بازسازی، راه حل مناسبی برای حل مشکلات تئاتر نیست.
مدیر پیشین مجموعه تئاترشهر یادآور شد: وقتی مسئولیت تئاتر شهر را پذیرفتم، حقاً این مجموعه از نظر فضا یک زباله‌دانی تمام عیار بیشتر نبود. اگر کسی تمایل به تحقیق داشت همه تصاویرش موجود است. بعداز یک بررسی همه‌جانبه و کامل به وزیر وقت نوشتیم که تئاترشهر باید شش ماه تعطیل شود و نیازمند دو میلیارد نقدینگی‌است. زیر نامه نوشتند نه شش ماه وقت هست نه این مقدار پول، حین عمل بازسازی شود. ما همین کار کردیم، آن هم در اوج بی‌پولی.
حسین پاکدل در پایان این گفت‌وگو خواهان برخوردهای بهتر با هنرمندان شد و گفت: کمی به یکدیگر و تلاش‌های هم احترام بگذاریم. همدیگر را بزرگ بخواهیم و از هم به بزرگی یاد کنیم. باور کنیم نه هنرمند تحقیر شده محلی از اعتنا دارد و نه مدیر حقیر اعتبار دارد و کاری از پیش می‌برد. خودمان را به سخن مولا علی (ع) رجعت می‌دهم که فرمودند: عمر آن قدر کوتاه است که ارزش تحقیر شدن ندارد.
